Ücretsiz izin kavramı İş Kanunumuzda özel olarak düzenlenmiş bir kavram değildir. Kanunun çeşitli maddelerinde düzenlenmiş ve diğer yasal izinlere tamamen uymayan bazı izinlere rastlamaktayız. Kanun bu izinlere ücretsiz izin ismini vermektedir, Kanunun 74. Ve 56. Maddelerini incelersek yasa koyucunun ücretsiz izin olarak tanımladığı izinleri görebiliriz. Bu izinler; kadın işçiye analık halinde verilen 16 haftalık iznin ardından 6 aya kadar hak tanınan ücretsiz izin ve ücretli izne ayrılan işçinin yolda geçireceği süreler için tanınan ücretsiz izindir.
Kanunumuzda tanımlanmış ücretsiz iznin 2 türünü gördük ancak iş hayatının gerekleri neticesinde hem işverenler hem işçiler ücretsiz izne başvurabilir. Ekonomik krizler, hammadde tedarik sorunları, ülkesel problemler işverenleri ekonomik olarak zor duruma sokabilmekte ve işverenler, işçilerine verecekleri ücretsiz izin ile bu dönemleri aşmak istemektedir. Hukukumuzda ücretsiz izin için Kanunun belirttiği durumlar dışında karşılıklı anlaşma aranmaktadır. Taraflar ücretsiz izin için anlaşmaya varırlarsa Yargıtayın yerleşik içtihatları uyarınca iş sözleşmesini askıya almış olurlar. Yargıtay böylesi bir durumda işverenin tek başına iş sözleşmesini askıya almasına izin vermemektedir. İşçinin rızasının muhakkak bulunması gerekmektedir. Aksi durumda işverenin karşılaşmış olduğu ekonomik zorlukların sorumluluğu işçinin üstüne yüklenmiş olacaktır. Ücretsiz izin süresince işçiye ücret ödemesi yapılmamakta ve sigorta primleri yatırılmamaktadır. Geçimini sağlamak için çalışan işçinin rızası olmadan böyle bir duruma sokulması hakkaniyete aykırılık teşkil edecektir. İşverenin, işçileri ücretsiz izne zorladığı olaylarda Yargıtay işverenin iş sözleşmesini haksız feshettiğine karar vermektedir. Bu kararla beraber işçi için tazminat hakkı doğmaktadır.
Bütün Dünyayı etkileyen koronavirüs ekonomik düzeni de derinden sarstı. Birçok devlet iş hayatına dair tedbirler almak zorunda kaldı, karantina ilan edilen ülkelerde iş hayatı tamamen evden yapılan çalışmalarla devam etmekte; fabrikalar, üretim alanları ise faaliyetleri durdurmakta. Ülkemizde ise henüz böyle bir kısıtlama bulunmamakta ancak işverenler Koronavirüs sebebiyle işçilerini ücretsiz izne çıkarabilir mi sorusu akıllara gelmekte. İşverenler ücretsiz izne tek başına karar verme yetkisi bulunmamakta buna rağmen işvereniniz tarafından ücretsiz izne çıkartıldıysanız İş Mahkemelerine bu hususu taşıyarak iş sözleşmesinin haksız feshinden doğan yasal haklarınızı kullanabilirsiniz. Tüm bu süreçte İş Hukuku alanında uzman bir avukatın yardımı sizler için faydalı olacaktır.
